Uşak Belediyesi Halı-Kilim Evi

UŞAK HALISI TARİHÇE

Anadolu’da dokuma sanatı ilk çağlarda Lidya ve Frigyalılar döneminde başlamıştır. O dönemde bölgede yetişen hayvanların kaliteli yünlerinin olması nedeniyle, yünleri değerlendirmek için iplik yapılır ve havlu dokuma başlar.

Dokuma sanatı Türk aşiretlerinden Selçuklular ile Anadolu’ya yerleşir. Dokumacılık önceleri Türk toplumunun da geleneksel  olarak dokunan özel çeyiz eşyasıydı. Ancak ölüm sebebiyle miras olarak paylaşılmaya yada camilere verilmeye başlandı.

Uşak ve yöresi 15.yy erken Osmanlı dönemi halıların yaratıcısı Osmanlı dönemi halıcılık merkezi olmuştur. Ülke de 1500’lü yıllarda başlayan kapitülasyonlar sonucu ülkeye gelen elçilere Osmanlı sınırları içerisinde ticaret yapma hakkı tanınır. Böylece halılar yurt dışına kendini gösterir.

Avrupa’daki seçkin aileler ünlü ressamlara tablolarını yaptırırlarken Uşak halılarını duvarda yerde ve masada dekor olarak kullanırlar. Hans Holbein ve Lorenzo Lotto gibi ünlü ressamların tablolarında yer alan halılar ressamların adlarını almıştır, bunlara Lotto ve Holbein denmiştir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde Uşak halıları büyük önem kazanmıştır. O dönemde Azerbeycan’dan getirilen dokuma ustaları Uşak’a özgü halıları yeni tarzlarla dokumaya başlamıştır. Halıların özelliklerini kaybetmemesi için Anadolu müftüleri görevlendirilmiş ve dokumalar kontrol altında devam etmiştir. Desenler nakkaşlar el süsleme sanatçıları tarafından tasarlanarak, saray halıları adını almıştır. Osmanlı saraylarından, Avrupa şatolarına, camilerden kiliselere kadar yayılan Uşak halısı sadece bir halı değil saygınlık sembolü olan bir efsanedir. Bir sanat eseri olarak tarihe imzasını atan, kültürel mirasımız el dokuma Uşak Halısı’nın dünya pazarında eski bilinirliğini artırmak, gelecek yüzyıllara sanatsal bir miras bırakmak amacıyla tekstil alanında 2000’li yıllarda ilerleme kaydedilmiş ve yeniden fabrikalarda Uşak iplikleri dokunmaya başlanmıştır.

Yıllara meydan okuyan dayanıklılığı ile sanat tarihine imzasını atan Uşak Halısı, yıllar geçmesine rağmen korunduğu sağlam yapısını natürel yün halı ipliğinden almaktadır.

Bu doğrultuda ihraç edilen halı ve kilimler Türkiye’de el dokuma halı sektöründe faaliyet gösteren çeşitli firmalara hizmet vererek, kalitede sürerliğinin takibini yapmaktadır. Bu doğrultuda kurulan fabrikaların bulunduğu Uşak Organize Sanayi Bölgesi’nde %100 natürel yün iplikle üretim yapan halı dokuma firmalarına iplik temini sağlamaktadır. Ayrıca evrenin temiz kalması için gereken özen sağlanmakta, fiziksel, kimyasal biyolojik ve çamur susuzlaştırma üniterlerinden oluşan 1 Arıtma Tesisi bulunmaktadır.

Bugün el dokuma halı kilim imalatçı ve ihracatlarının, iplik ihtiyaçlarının %90’lık kısmı Uşak’ta ki  firmalar tarafından temin edilmektedir. Şehrimizde imal edilen %100 natürel yün Halı ve Kilim ipliği Türkiye’nin çeşitli bölgelerinde El Dokuma Halı ve Kilimleri olarak hayat bulmakta ; bu halı ve kilimler Amerika’ya ve Avrupa ülkelerine ihraç edilmektedir.

Uşak Halı Kilim evinde;

2 adet heybe, 3 adet yolluk halı, 2 adet seccade, 18 adet halı, 17 adet kilim, 13 adet patchwork halı bulunmaktadır.

KUŞLU HALI

Esas motifi meydana getiren şekillerin ilk bakışta kuşu andırması nedeniyle “kuşlu” denilen halılarda aslında birbiri ile karşılaşan iki yaprak arasında zeminin çeşitli renginden meydana gelen aldatıcı bir görünüşü vardır. Hayat ağacının üzerindeki kuşlar yaşamı ve ruhu temsil etmektedir. Ejderha hayat ağacını koruyan hayvandır. Üç motif ruhun sürekliliğini ve ölümsüzlüğünü simgelemektedir. Anadolu insana kuş ile hasbihalini, bazen ejderha ile kavgasını halıya dokuyarak ifade etmiştir. Bunun yanında kuş, pek çok anlama daha gelmektedir. Örneğin bazen sevgi, sevgili, bazen de ölen kişinin ruhudur. Ayrıca kuvvet ve kudreti temsil eder.

SERPME UŞAK HALISI

Yöresel Uşak Halılarının diğer bir örneğidir.

Bölgede yaşayan halkın, yöreye özgü malzeme, renk ve motifler kullanılarak üretilmiş özgün halılardır.

GÖBEKLİ UŞAK HALISI

Göbekli Uşak halılarına örnektir.

Göbekli motifinin çeyreğiyle köşelerinin oluşturulduğu desende çiçekler ve dallar yer almaktadır.

BULUTLU

Zemin üzerindeki simetrik şekiller buluta benzetildiği için desen, ismini buradan almıştır. Bulutların tekrarlı kullanılması hayatın sürekliliğini anlatır.

SAPANLI (RUMİ)

Zeminde yer alan motiflerin sapan şekline benzetilmesiyle verilmiş olan bir isimdir. Desenlerde kıvrık dallar, çiçekler ve yapraklar kullanılmıştır. Kendi türünün değerli örneklerinden biridir.

YÖRESEL

Doğa insanın doğayı gözlemlemesiyle oluşturduğu bir modeldir. Modelde hançer şeklinde yapraklar ve renkli çiçekler bulunur.

KÖŞELİ

Surfa-köşe ismiyle anılan Uşak halılarına örnektir. Zeminde bulunan köşe desenlerden dolayı bu ismi almıştır.

YILDIZLI

En iyi örnekleri 17.Yüzyıla kadar görülmüş olan bu grupta yer alan halılar, Yıldızlı Uşak olarak bilinir ve sekiz kenarlı yıldız motifleriyle süslenir. Yıldızların içinde yer alan palmiye yaprağı şeklindeki motifler, hayat ağacını simgelemektedir. Yıldızın ortasında, oldukça geleneksel bir kuş ve ejderha motiflerinin bir varyasyonu kullanılır. Yıldız motifi Türk halılarında üretkenliği ifade eder. Ayrıca doğum, barış içinde yaşam ve evrenin yenilenmesi gibi anlamlar da içerir.

SECCADELER (MİHRAPLI HALILAR)

Kutsal mekan anlamı ile yüklü aynı zamanda bir mescid işlevi gören namazlıklarda, modelin ana temasını bir mihrap ve onun içerdiği motifler oluşturur. Bunların her biri merkez simgeciliğini çözebilmemize yardımcı en önemli öğelerdir.

Uşak Kültür Sanat
Gizliliğe genel bakış

Bu web sitesi, size mümkün olan en iyi kullanıcı deneyimini sunabilmek için çerezleri kullanır. Çerez bilgileri tarayıcınızda saklanır ve web sitemize döndüğünüzde sizi tanımak ve ekibimizin web sitesinin hangi bölümlerini en ilginç ve yararlı bulduğunuzu anlamasına yardımcı olmak gibi işlevleri yerine getirir.

ÇEREZ POLİTİKASI

Uşak Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü, siz değerli vatandaşlarımıza sunduğu çalışmaları yerine getirirken web sitesinde Çerez (Cookie)'ler kullanmaktadır. Uşak Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Müdürlüğü internet sitesini ziyaret ederek web sitesinin kullanımı için gerekli olan çerezlerin cihazınıza yerleştirmesini kabul edersiniz.

Çerez Nedir?

Çerezler, sitemizi ziyaret ettiğinizde cihazınıza eklenen bilgi içeren küçük elektronik dosyalardır. Çerezler sanal dünyada geniş çerçevede kullanılan ve web tarayıcılarının otomatik ön kabulle tanımlanması sebebiyle ziyaretiniz ile ilgili cihazınızın dil, ayarlar vb. bilgilerinin hatırlanmasına yardımcı olur.

Çerez türleri;

Genel hatlarıyla çerez kullanma amaçlarımız: Web sitelerindeki kullanıcı deneyiminin ve tercihlerinin, sonraki ziyaretlerini, kişiselleştirebilme amacıyla kaydedilmesi, web sitemizi ziyaret deneyiminizi iyileştirmek için ilginize yönelik ürün ve hizmet tanıtım çalışması amacıyla web sitemizi tercihlerinize göre özelleştirmek web sitesi performansının artırılabilmesi içindir.

Kullandığımız herhangi bir çerez içerisinde kullanıcıların gizli bilgileri tutulmamaktadır.

Çerez Türleri Açıklama:

  •   Oturum Çerezleri: Oturum çerezleri, internet sitesini kullanımınız sırasında geçerli olan çerezler olup web tarayıcısı kapatılıncaya kadar geçerliliklerini korurlar.
  •   Kalıcı Çerezler: Bu çerezler tarayıcınızda saklanan ve tarafınızdan silininceye dek veya son kullanım tarihine kadar geçerliliğini koruyan çerezlerdir.
  •   Zorunlu Çerezler: İnternet sitesinin düzgün bir şekilde çalışabilmesi, sitenin özelliklerinden ve sunulan hizmetlerden yararlanabilmeniz için kullanımı mecburi olan çerezlerdir.
  •   İşlevsel ve Analitik Çerezler: Tercihlerinizin hatırlanması, internet sitesinin etkin şekilde kullanılması, sitenin isteklerinize cevap verecek şekilde optimize edilmesi gibi amaçlarla kullanılan ve siteyi nasıl kullandığınız hakkında verileri içeren çerezlerdir. Nitelikleri gereği bu türdeki çerezler kişisel verilerinizi içerebilir. Örneğin sitenin görüntülenme dili tercihinizi kaydeden çerezler birer işlevsel çerezdir.
  •   Takip Çerezleri: Takip çerezleri web sitemizi ve üçüncü taraflara ait alan adlarını ziyaretiniz sırasında oluşturulan birincil ve üçüncü taraf çerezlerdir. Bu çerezler oluşturuldukları alan adlarındaki tıklama ve ziyaret geçmişinizin takibini ve farklı alan adları arasında bu kayıtların eşlenmesini mümkün kılmaktadır. Bu tür çerezler kullanıcıların tanınması ve profillenmesi, reklam ve pazarlama faaliyetlerinin hedeflenmesi ve içeriğin özelleştirilmesi amacı ile kullanılmaktadır. Bu çerezler sizin kimliğinizi belirlemek veya şahsınız özelinde karar almak için kullanılmayacaktır.

Tarayıcınızı yapılandırmazsanız, bu web sitesi tarafından sağlanan çerezleri kabul edeceğinizi lütfen unutmayın.

Çerezleri kapatmak için; Chrome kullanıcıları için: tarayıcı ayarlarınızda “Ayarlar/Gizlilik/İçerik Ayarları/Çerez kullanımını kapat” seçeneğini kullanabilirsiniz.Internet Explorer kullanıcıları için: “Seçenekler/İnternet Ayarları/Gizlilik/Ayarlar” seçeneklerini kullanabilirsiniz.Firefox kullanıcıları için: “Araçlar/ Seçenekler'/ Gizlilik/ Çerez kabul yöntemi/Firefox kapatılana kadar” seçeneklerini kullanabilirsiniz.Safari kullanıcıları için: “Tercihler/Gizlilik Öğesi/ Web Sitesi Verileri/Bir veya daha fazla web sitesini seçin/Tümünü sil

Politika Değişikliklerine ilişkin Uyarımız;

Bu Politika içeriğinin değişmesi veya yeni eklemeler olması durumunda, son güncel politika kullanıcılarımıza şeffaflık sağlamak ve veriyi ne şekilde topladığımız ve ne amaçla kullandığımızı bilgilendirmek adına web sitemizde sunulacaktır.